به گزارش کرمانشاه امروز؛ بشر از همان آغاز خلقت تا به امروز با بیماری های بسیاری دست به گریبان بوده و برای رهایی از این دردهای آزار دهنده به هر درمانی پناه برده است. گروهی به علم روز و داروهای شیمیایی موجود رجوع می کنند و گروهی دیگر نیز طب سنتی و داروهای گیاهی را ترجیح می دهند. امروزه استفاده از داروهای گیاهی به جای شیمیایی و تمایل به طب سنتی در بین مردم بسیار متداول شده است. در سطح شهر کرمانشاه افراد زیادی در این حرفه مشغول فعالیت هستند؛ بعضی با تخصص و علم و بعضی دیگر بدون هیچ تخصص و دانشی در این زمینه. برای آشنایی با این حرفه و مسائل مربوط به آن با یکی از کسانی که در این حیطه فعالیت می کند گفتگو کرده ایم. «پیمان دهقانی» مدرس علوم سیاسی و روابط بین الملل و  دارای گواهینامه تخصصی شناخت گیاهان دارویی و نیز کاربرد گیاهان دارویی و داروهای گیاهی در درمان بیماری ها از پژوهشکده گیاهان دارویی ایران است.حاصل این گفتگو را بخوایند:

چگونه و از چه زمانی وارد این حرفه شدید؟

از سال ۱۳۸۷ در کنار تحقیق و تدریس در دانشگاه با فعالیت های آموزشی پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی آشنا شدم و به واسطه علاقه و البته مطالعاتی که قبلاً در این زمینه داشتم، در دوره های تخصصی طب سنتی که پژوهشکده در سطوح مختلف برگزار می کرد شرکت کردم و موفق به اخذ این گواهینامه ها شدم. از سال ۱۳۸۹ نیز به صورت علمی به عنوان متخصص و فروشنده گیاهان دارویی در خدمت مردم و همشهریان عزیزم هستم.

داروهای گیاهی نسبت به داروهای شیمیایی چه محاسن و معایبی دارند؟

پایه داروها در طب سنتی، گیاهان و کانی ها و مواد طبیعی و حیوانی یا ترکیبی از آنهاست. اما در پزشکی مدرن داروها عمدتاً شیمیایی هستند. وابسته شدن به داروهای شیمیایی به واسطه مضرات آن از دغدغه های جدی و رایج و یکی از اصلی ترین عوامل رجوع مردم به طب سنتی و استفاده از گیاهان دارویی است. اما این نکته خود شامل رعایت و توجه به نکاتی چون تجویز و تهیه و بسته بندی داروها و گیاهان دارویی توسط افراد متخصص است. نکته دیگری که می توان به آن اشاره کرد و البته باید به صورت مبسوطی به آن پرداخت، این مورد است که تغییرات به وجود آمده در روند زندگی و ورود به زندگی مدرن و ماشینی امروزی باعث بروز بیماری ها و عوارض جسمی و روحی شده که به واقع طب سنتی به تنهایی توان پاسخگویی به آن را ندارد. به همین دلیل من طب سنتی را در روند درمان در زندگی امروز با برداشتی از گفته های استادان بزرگ در این حیطه چنین تعریف می کنم که طب سنتی را باید طب مکمل نامید و به حساب آورد.

داروهای گیاهی چگونه تهیه و آماده می شوند؟

گونه های مختلف گیاهی و دارویی به شکل های گوناگون در دسترس متخصصان و فروشندگان قرار می گیرد. داروهای گیاهی براساس قوانین مربوطه باید توسط داروخانه ها توزیع شود؛ اما بعضی از فرآورده های گیاهی را از طریق انیستیتوها که همان شرکت های پخش دارو هستند تهیه می کنند. اما گیاهان و عرقیات و روغن های گیاهی یا از شرکت ها و کارخانجات بسته بندی و تهیه عرقیات گیاهی به صورت مستقیم یا با واسطه تهیه می شود. قسم دیگری از گیاهان دارویی که در اصطلاح فله ای و خام گفته می شود به صورت عمده ای از واسطه ها که اکثراً در بازار قدیمی (بازار اسلامی) کرمانشاه مستقر هستند تهیه می شود. قسم خیلی اندکی از گیاهان دارویی نیز که از نظر کمیت جنبه اقتصادی برای بازار ندارند به وسیله خود افراد مشغول در این حرفه در فصول مختلف و در مناطق مختلف اقلیم بسیار غنی کرمانشاه جمع آوری می شود.

مردم کرمانشاه چه میزان از طب سنتی و داروهای گیاهی استقبال می کنند؟

ما در اقلیمی زندگی می کنیم که چه از نظر کمی و چه از نظر کیفی دارای تنوع عجیب گیاهی به خصوص گیاهان دارویی است. شاهد سخن بنده بازارهای این روزهای سطح شهر کرمانشاه است. اگر به بازارهای کرمانشاه و سایر شهرستان های استان سری بزنیم، شاهد عرضه بسیاری از گیاهان خودرو و وحشی هستیم که علاوه بر جنبه دارویی دارای ارزش غذایی بالایی نیز هستند. بنابراین شرایط اقلیمی و قرار گرفتن کرمانشاه در آب و هوایی چهار فصل و شیوه زندگی غالباً عشایری در گذشته، که بی تأثیر در زندگی حال نیست، باعث شده که کاربرد طب سنتی و به طور کلی گیاهان دارویی و روش های استفاده از آنها در درمان بیماری ها با زندگی مردم عجین شود. این ارتباط از گذشته تاکنون کمابیش ادامه داشته است. همچنین بر اساس شرایطی از جمله جنگ و تأثیرات آن در گذشته و تحریم ها و تأثیرات اقتصادی و رفاهی آن، امروزه استفاده از این گیاهان و داروها به تناوب بیشتر شده است. اما با توجه به این شرایط و امکانات اقلیمی و طبیعی و نیروی کار جوان باید گفت که سهم صنایع تبدیلی تنها به تعداد انگشت شماری مربوط به کارخانه های عرق گیری است که این خود توجه بیشتر مسئولین مربوطه و متعهد استان را می طلبد.

حضور افراد سودجو و بی دانش را در این حرفه چگونه ارزیابی می کنید؟

متأسفانه علی رغم تلاش های دلسوزانه و مستمر و متعهدانه مسئولین و کارشناسان اداره معاونت غذا و داروی دانشگاه و اداره اصناف و صنف مربوطه، به دلیل کمبود نظارت های دقیق و تخصصی، افراد سودجو و بی دانش توانسته اند که با فعالیت های غیرتخصصی و گاه غیرقانونی باعث ایجاد بدبینی هایی در اذهان مردم و مسئولین شوند. این مسأله خود برنامه ریزی های تخصصی و نظارت بیشتری را می طلبد.

عمده ترین مشکلات در حرفه شما چیست؟

در مورد مشکلات این حرفه در صحبت های قبل اشاراتی کردم. اما از بزرگ ترین مشکلات می توان به نبود نظارت کافی و ورود افراد غیرمتخصص و بی تجربه در این حرفه، نبود صنف مستقل برای این شغل، عدم تقسیم بندی تخصص افراد در این حرفه، کم توجهی به تشکیل مراکزی برای تأمین و تهیه مواد اولیه کاملاً بهداشتی، کم توجهی به تربیت افراد علاقه مند و متخصص و وجود دلالان در بازار تهیه گیاهان دارویی اشاره کرد.